พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระปรีชาสามารถในงานศิลปะหลายแขนง และ ‘การถ่ายภาพ’ เป็นศิลปะอีกแขนงหนึ่ง ที่พระองค์ทรงสนพระราชหฤทัยอย่างจริงจัง พระองค์ทรงศึกษาและทรงฝึกการถ่ายภาพด้วยพระองค์เอง มาตั้งแต่ครั้งยังทรงพระเยาว์ นอกจากจะทรงถ่ายภาพต่างๆ เพื่อนำไปใช้ในการทรงงานของพระองค์แล้ว การถ่ายภาพบุคคล หรือที่เรียกกันว่าภาพถ่าย Portrait ได้แสดงให้เห็นถึงพระอัจฉริยภาพด้านการถ่ายภาพของพระองค์ด้วยเช่นกัน

ที่มาของ “รูปแรก”

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร

ทรงฉายพระรูป สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง

 

เมื่อย้อนไปในเดือนตุลาคม พ.ศ. 2491 ข่าวพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงประสบอุบัติเหตุทางรถยนต์ นอกเมืองโลซาน ระหว่างที่ประทับรักษาพระองค์ ณ โรงพยาบาลในตำบลเมอร์เซส ทรงรับสั่งให้ราชองครักษ์ติดต่อไปยัง ม.จ.นักขัตรมงคล ให้ ม.ล.บัว กิติยากร พาธิดาทั้งสอง คือ ม.ร.ว.สิริกิติ์ และ ม.ร.ว.บุษบา เข้าเฝ้าฯ เยี่ยมพระอาการที่โรงพยาบาลเป็นประจำทุกวัน ทรงมีพระราชกระแสรับสั่งว่า เมื่อทรงฟื้นคืนพระสติครั้งแรก ทรงระลึกถึงบุคคลเพียง 2 คน นั่นคือ สมเด็จพระราชชนนี และ ม.ร.ว.สิริกิติ์ เรื่องนี้ท่านผู้หญิงเกนหลง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา ได้กล่าวว่า สิ่งแรกเมื่อรู้สึกพระองค์ ทรงหยิบรูป ม.ร.ว.สิริกิติ์ ออกจากพระกระเป๋า ส่งถวายสมเด็จพระราชชนนี พร้อมกับรับสั่งว่า “แม่ เรียกสิริมาที” ท่านผู้หญิงเกนหลง กล่าวว่า รูป ม.ร.ว.สิริกิติ์ รูปนั้น เป็นรูปแรกที่ทรงถ่าย รูปหมู่ที่ถ่ายตอนบุคคลเข้าเฝ้าฯ ณ สถานทูต โดย ม.ร.ว.สิริกิติ์ ยืนอยู่เป็นคนสุดท้าย เห็นหน้าไม่ชัด พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิต จึงทรงรับสั่งว่า “ยู้ฮู คนข้างหลังโผล่หน้ามาหน่อยสิ” รูปนั้นทรงตัดเฉพาะหน้า สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง คือ ม.ร.ว.สิริกิติ์ ในเวลานั้น พกไว้ในพระกระเป๋า

 

“She is my smile.”

 

เมื่อปี 2503 ขณะที่ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงเสด็จเยือนสหรัฐอเมริกา มีนักข่าวต่างประเทศกราบบังคมทูลถามว่า “ทำไมพระองค์จึงทรงเคร่งขรึมนัก ไม่ทรงยิ้มเลย” พระองค์ทรงหันพระพักตร์ไปทาง สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง และมีพระราชดำรัสว่า “She is my smile.” คงปฏิเสธไม่ได้ว่าราชินีผู้ซึ่งเป็น ‘รอยยิ้ม’ ของพระองค์ และปวงชนชาวไทยนั้น ทรงพระสิริโฉมที่งดงามหาใดเปรียบจริงๆ จนสื่อต่างชาติถวายสดุดี “ราชินีผู้สิริโฉม” นอกจากจะทรงช่วยเหลือราษฎรในประเทศแล้ว ในการต่างประเทศยังทรงตามเสด็จ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จพระราชดำเนินเยือนยุโรปและสหรัฐอเมริกาอย่างเป็นทางการเป็นครั้งแรก ทรงเป็นที่สนใจของสื่อต่างประเทศ ไม่เพียงต่างสดุดีด้วยคำถวายพระเกียรติอย่างจริงใจและศรัทธา ว่าพระองค์ทรงมีพระบุคลิกภาพ และพระราชจริยวัตรอันงดงามยิ่ง เป็นที่อัศจรรย์ต่อความไม่ย่อท้อของพระองค์ ที่แม้จะยังเยาว์ชันษาในเวลานั้น แต่ทรงพระราชกรณียกิจอย่างเข้มแข็ง ทุกครั้งที่ปรากฏตัวต่อสาธารณะ ทรงมีรอยแย้มพระสรวลปรากฏบนพระพักตร์เสมอ

 

“ไม่เกิดประโยชน์อะไรที่จะมานั่งคิดอีกว่า ฉันจะมีชีวิตอย่างไร ถ้าฉันไม่ได้เป็นพระราชินีประเทศไทย ฉันเป็นผู้ช่วยสามีมาหลายปีแล้ว และฉันตั้งใจแน่วแน่ ที่จะอุทิศชีวิตให้แก่งานนี้ตลอดไป ถึงแม้ว่าบางครั้งจะมีเหตุที่ทำให้ยิ้มแทบไม่ออก ก็ยังต้องฝืนยิ้มอยู่ดี เพราะประชาชนหวังจะได้เห็นจึงยิ้ม…” พระราชดำรัสใน สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พระราชทานแก่ผู้สื่อข่าวต่างประเทศ

 

“เราชอบถ่ายภาพพระราชินีด้วยตัวเราเอง

เราไม่เคยทิ้งภาพถ่ายของเธอ แม้แต่สักภาพเดียว”

 

ครั้งหนึ่ง พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงเปิดเผยกับ Mr Reginald Davis ช่างภาพจากประเทศอังกฤษ “เราไม่ค่อยชอบเวลาใครมาถ่ายภาพภรรยาของเรา เราจะรู้สึกหวงและอิจฉา (jealous) บรรดาช่างภาพทั้งหลาย เพราะเราชอบถ่ายภาพพระราชินีด้วยตัวเราเอง เราไม่เคยทิ้งภาพถ่ายของเธอ แม้แต่สักภาพเดียว แม้ว่าจะมีบางภาพที่เราไม่ค่อยชอบก็ตาม”

 

กล้องถ่ายรูปส่วนพระองค์กล้องแรก คือ กล้องคอนแท็กซ์ทู ผลิตจากเยอรมนี เป็นกล้องคู่พระหัตถ์สมัยทรงพระเยาว์ และกล้องนี้เป็นกล้องเดียวกันกับที่พระองค์ทรงฉายพระรูป สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ครั้งทรงมีฐานันดรศักดิ์เป็น ม.ร.ว.สิริกิติ์ กิติยากร ในวันพระราชพิธีอภิเษกสมรส ณ วังสระปทุม กรุงเทพฯ เมื่อวันที่ 28 เมษายน พ.ศ. 2493

 

และเมื่อเสด็จขึ้นครองราชย์สมบัติใหม่ๆ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร โปรดการถ่ายภาพ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พร้อมด้วยพระราชโอรสและพระราชธิดา โดยเฉพาะเมื่อได้เสด็จแปรพระราชฐานไปประทับ ณ พระตำหนัก ภูพิงค์ราชนิเวศน์อันมีทิวทัศน์สวยงาม ซึ่งปรากฎภาพหาชมยาก ใน “หนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร”

 

AROUND ขอน้อมรำลึกถึงพระอัจฉริยภาพของ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสายพระเนตรแห่งรักของพระองค์ต่อพระราชินี ผู้เป็นรอยยิ้มของพระองค์และปวงชนชาวไทย ผ่าน 33 ภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ ที่หาชมยากจากหนังสือภาพเล่มนี้

 

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

จังหวัดขอนแก่น พฤษจิกายน พ.ศ. ๒๔๙๘

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

 พ.ศ. ๒๔๙๘

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

และ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พ.ศ. ๒๔๙๘

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

และ พระราชโอรส พระราชธิดา (จากซ้ายไปขวา)

สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร

ทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี

และ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี 

วังไกลกังวล อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ พ.ศ. ๒๔๙๘

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙ (ขวา)

และ ทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี (กลาง) พ.ศ. ๒๔๙๘

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙ 

สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร

และ ทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี (กลาง) พ.ศ. ๒๔๙๘

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

พ.ศ. ๒๕oo

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

ขณะเสด็จพระราชดำเนินกลับกรุงเทพมหานคร พร้อมพระราชโอรส และ พระราชธิดา โดยรถไฟพระที่นั่ง

และ พระราชโอรส พระราชธิดา (จากซ้ายไปขวา)

๔ มิถุนายน พ.ศ.๒๕o๔

(ประทับจากซ้ายไปขวา) สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี 

สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี

ทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี

และ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร (ทรงยืน)

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

ทรงชุดไทยจักรพรรดิ พ.ศ. ๒๕o๗

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

ประเทศเดนมาร์ค ๔ กันยายน พ.ศ. ๒๕o๙

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

Savill Garden ประเทศอังกฤษ ๔ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕o๙

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ระหว่างการเสด็จพระราชดำเนินเยือนประเทศออสเตรียอย่างเป็นทางการ พ.ศ. ๒๕o๙

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

ระหว่างการตามเสด็จฯ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

เยือนนานาประเทศในทวีปยุโรป พ.ศ. ๒๕o๙

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

พระตำหนักจิตรลดารโหฐาน กรุงเทพฯ พ.ศ. ๒๕๑o

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

พระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์ จังหวัดเชียงใหม่ ๓๑ มกราคม พ.ศ. ๒๕๑๒

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

จังหวัดเชียงใหม่ พ.ศ. ๒๕๑๒

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

ดอยหมู จังหวัดเชียงใหม่ ๑ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๑๒

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

พระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์ จังหวัดเชียงใหม่ ๑๓ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๑๓

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

จังหวัดเชียงใหม่ ๑๓ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๑๓

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

พระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์ จังหวัดเชียงใหม่ พ.ศ. ๒๕๑๓

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

พระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์ จังหวัดเชียงใหม่ พ.ศ. ๒๕๑๔

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

พระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์ จังหวัดเชียงใหม่ พ.ศ. ๒๕๑๕

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

อ่างเก็บน้ำ จังหวัดเชียงใหม่ พ.ศ. ๒๕๑๖

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

พระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์ จังหวัดเชียงใหม่ ๒o มกราคม พ.ศ. ๒๕๑๖

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

(ซ้าย) สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี

สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

และ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา่ บรมราชกุมารี

๒๙ เมษายน พ.ศ. ๒๕๑๖

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

จังหวัดเชียงใหม่ ๕ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๑๗

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

พระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์ จังหวัดเชียงใหม่ ๕ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๑๗

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

ดอยปุย จังหวัดเชียงใหม่ 

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

 สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี และ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี

ขณะทรงเยี่ยมราษฎร วัดวิเศษไชยชาญ อำเภอวิเศษไชยชาญ จังหวัดอ่างทอง

๕ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๑๗

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

(ซ้า่ยไปขวา) สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

 และ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี

จังหวัดเชียงใหม่ ๕ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๑๗

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

 ๑๖ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๒๘

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

 พ.ศ. ๒๕๒๘

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร

 

ภาพสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙

 พ.ศ. ๒๕๒๘

จากหนังสือภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร